ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΚΑΒΑΛΑΣ IP/07/114 Βρυξέλλες, 31st Ιανουαρίου 2007 Ανταγωνισμός: Η τομεακή έρευνα της Επιτροπής εντοπίζει σημαντικά εμπόδια για τον ανταγωνισμό στις λιανικές τραπεζικές υπηρεσίες Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την τελική της έκθεση για την έρευνα που πραγματοποίησε σχετικά με τον ανταγωνισμό στον τομέα των λιανικών τραπεζικών υπηρεσιών. Η έρευνα αυτή ανέδειξε ορισμένους προβληματισμούς σχετικά με τον ανταγωνισμό στις αγορές των καρτών πληρωμής, των συστημάτων πληρωμής και των λιανικών τραπεζικών προϊόντων, σύμφωνα με ορισμένους δείκτες όπως οι σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των προμηθειών που καταβάλλουν οι έμποροι και των διατραπεζικών προμηθειών για τις κάρτες πληρωμής, τα εμπόδια για την είσοδο στις αγορές των συστημάτων πληρωμής και τα μητρώα δανειοληπτών, τα εμπόδια στην κινητικότητα των πελατών και τις εξαρτημένες πωλήσεις προϊόντων. Ορισμένοι από τους φορείς της αγοράς έχουν ήδη προτείνει μεταρρυθμίσεις μετά τη δημοσίευση των προκαταρκτικών συμπερασμάτων για τις κάρτες πληρωμής το 2006 (see IP/06/496 και MEMO/06/164). Η Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει τις εξουσίες της βάσει των κανόνων του ανταγωνισμού για να αντιμετωπίσει τυχόν σοβαρές καταχρήσεις, σε στενή συνεργασία με τις εθνικές αρχές ανταγωνισμού . Τα αποτελέσματα της έρευνας αναμένεται να τονώσουν τον ανταγωνισμό στην αγορά των λιανικών τραπεζικών υπηρεσιών με την προοπτική της δημιουργίας του ενιαίου χώρου πληρωμών σε ευρώ (SEPA). Η αρμόδια Επίτροπος για τον Ανταγωνισμό, κυρία Neelie Kroes δήλωσε τα εξής: «Η έρευνα αυτή αποκάλυψε την ύπαρξη πολυάριθμων εμποδίων στον ανταγωνισμό, που αυξάνουν, χωρίς λόγο, το κόστος των λιανικών τραπεζικών υπηρεσιών για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές της Ευρώπης. Η Επιτροπή θα κάνει χρήση όλων των εξουσιών της βάσει του δικαίου του ανταγωνισμού για να καταργήσει τα εμπόδια αυτά, στις αγορές για τις κάρτες πληρωμής και αλλού, όταν τα εν λόγω εμπόδια είναι αποτέλεσμα αντιανταγωνιστικής συμπεριφοράς.» Κάρτες και συστήματα πληρωμής systems Ο ευρωπαϊκός τομέας των καρτών πληρωμής είναι ιδιαίτερα σημαντικός αφού το σύνολο των πληρωμών που πραγματοποιούν οι καταναλωτές με το μέσο αυτό ανέρχεται συνολικά σε 1350 δισεκατ. ευρώ το χρόνο. Για τις πληρωμές αυτές οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις καταβάλλουν σε τράπεζες προμήθειες που υπολογίζονται σε 25 δισεκατ. ευρώ. Η έρευνα της Επιτροπής εντόπισε διάφορα σημεία που προβληματίζουν: ·  αγορές με υψηλή συγκέντρωση σε πολλά κράτη μέλη, ιδιαίτερα για την απόκτηση κρατών πληρωμής, που μπορεί να επιτρέπουν στις ήδη εγκατεστημένες τράπεζες να περιορίζουν την είσοδο στην αγορά και να χρεώνουν υψηλές προμήθειες· ·  σημαντικές αποκλίσεις στις προμήθειες που καταβάλλουν οι έμποροι στην ΕΕ. Για παράδειγμα, οι επιχειρήσεις στα κράτη μέλη με τις υψηλότερες προμήθειες καταβάλλουν στις τράπεζες τρεις ή τέσσερις φορές μεγαλύτερο ποσοστό από τα έσοδα τους μέσω καρτών σε σχέση με επιχειρήσεις στα κράτη μέλη με τις χαμηλότερες προμήθειες ·  σημαντικές αποκλίσεις στις διατραπεζικές προμήθειες μεταξύ τραπεζών στην ΕΕ, που δεν συνεπάγονται πάντοτε μείωση των προμηθειών που καταβάλλουν οι κάτοχοι των καρτών. Η Επιτροπή δεν υποστηρίζει μηδενικές διατραπεζικές προμήθειες αλλά ο τρόπος με τον οποίο καθορίζονται οι προμήθειες αυτές σε ορισμένα δίκτυα πληρωμής δημιουργεί προβληματισμούς· ·  σταθερά υψηλή κερδοφορία, ιδιαίτερα για την έκδοση καρτών – που δείχνει ότι οι τράπεζες σε ορισμένα κράτη μέλη διαθέτουν σημαντική δύναμη στην αγορά και μπορούν να επιβάλουν στις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές υψηλές προμήθειες για τις κάρτες· ·  κανόνες και πρακτικές που αποδυναμώνουν τον ανταγωνισμό στο επίπεδο των λιανικών πωλήσεων· για παράδειγμα, ενιαία μέση προμήθεια για τις προμήθειες που καταβάλουν οι έμποροι και απαγόρευση επιπλέον χρέωσης για πληρωμή με κάρτα, και ·  εφαρμογή διαφορετικών τεχνικών προτύπων στην ΕΕ η οποία εμποδίζει πολλούς παρόχους υπηρεσιών να δραστηριοποιηθούν αποτελεσματικά σε πανευρωπαϊκή κλίμακα. Μετά τη δημοσίευση της ενδιάμεσης έκθεσης για τις κάρτες και τα συστήματα πληρωμής, η Επιτροπή συναντήθηκε με εκπροσώπους τραπεζών σε ορισμένα κράτη μέλη ώστε να συζητήσει τους τομείς στους οποίους η αυτορύθμιση θα μπορούσε να επιλύσει προβλήματα ανταγωνισμού. Η προσέγγιση αυτή φαίνεται αν υπόσχεται θετικά αποτελέσματα. Σχετικά παραδείγματα αποτελούν η Αυστρία, η Φινλανδία και η Πορτογαλία, όπου οι φορείς της αγοράς ανέλαβαν αρχικά βήματα προκειμένου να ανταποκριθούν στους προβληματισμούς της Επιτροπής. Ο ευρωπαϊκός τραπεζικός τομέας – με την πλήρη στήριξη της Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας – εργάζεται για τη δημιουργία του ενιαίου χώρου πληρωμών σε ευρώ (SEPA) ώστε να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα και να μειωθεί το κόστος των λιανικών πληρωμών. Η τομεακή έρευνα εντόπισε διάφορα εμπόδια στην αγορά που πρέπει να αντιμετωπιστούν στο πλαίσιο του SEPA. Λιανικά τραπεζικά προϊόντα Ο λιανικός τραπεζικός τομέας στην ΕΕ αντιπροσωπεύει 250-275 δισεκατ. ευρώ το χρόνο σε ακαθάριστα έσοδα, που ισοδυναμούν με το 2% του ΑΕΠ της ΕΕ. Οι αγορές είναι συνήθως κατατετμημένες σύμφωνα με τα εθνικά σύνορα και στεγανοποιημένες λόγω ορισμένων παραγόντων, μεταξύ των οποίων τα εμπόδια στον ανταγωνισμό και οι διαφορές σε ρυθμιστικό, νομικό και πολιτιστικό επίπεδο. Η τομεακή έρευνα διαπίστωσε ενδείξεις προβλημάτων ανταγωνισμού σε διάφορους τομείς: ·  σε ορισμένα κράτη μέλη, η ύπαρξη συνεχούς υψηλής κερδοφορίας, υψηλής συγκέντρωσης της αγοράς και ενδείξεων ύπαρξης εμποδίων στην είσοδο στην αγορά δημιουργούν ανησυχίες ως προς την πιθανότητα να επηρεάζουν οι τράπεζες τα επίπεδα των τιμών για τους καταναλωτές και τις μικρές επιχειρήσεις ·  ορισμένα μητρώα δανειοληπτών, που περιέχουν εμπιστευτικά στοιχεία τα οποία χρησιμοποιούν οι πιστωτές για να καθορίσουν τα επιτόκια των δανείων, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον αποκλεισμό νέων εισερχομένων στις λιανικές τραπεζικές αγορές ·  ορισμένες πτυχές της συνεργασία μεταξύ τραπεζών, περιλαμβανομένων των ταμιευτηρίων και των συνεταιριστικών τραπεζών, μπορούν να περιορίσουν τον ανταγωνισμό και να αποτρέψουν την είσοδο νεοεισερχομένων στην αγορά ·  η εξαρτημένη πώληση προϊόντων, δηλαδή όταν ένας δανειζόμενος υποχρεώνεται να αγοράσει συμπληρωματική ασφάλιση ή τρεχούμενο λογαριασμό, είναι ευρέως διαδεδομένη στα περισσότερα κράτη μέλη. Κάτι τέτοιο μπορεί να περιορίσει τις επιλογές του καταναλωτή και να αυξήσει τη δύναμη της τράπεζας στην αγορά προκειμένου να επηρεάσει τις τιμές και ·  τα εμπόδια στην κινητικότητα των πελατών των τραπεζών – ιδιαίτερα οι δυσκολίες αλλαγής τρεχούμενου λογαριασμού – είναι υψηλά. Η ανάλυση της έρευνας δείχνει ότι τα περιθώρια κέρδους των τραπεζών είναι χαμηλότερα όπου οι πελάτες είναι περισσότερο κινητικοί. Η τομεακή έρευνα ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2005 (βλέπε IP/05/719). Δημοσιεύθηκαν ενδιάμεσες εκθέσεις για τις κάρτες πληρωμής τον Απρίλιο 2006 (βλέπε IP/06/496) και τους τρεχούμενους λογαριασμούς και τις συναφείς υπηρεσίες τον Ιούλιο του 2006 (βλέπε IP/06/999). Η τελική έκθεση της τομεακής έρευνας της Επιτροπής και τα συναφή έγγραφα διατίθενται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ, ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΚΑΒΑΛΑΣ Ομονοίας 50, 653 02 Καβάλα, Τηλ: 2510-833964, Fax: 2510-835946 E-mail: eic@chamberofkavala.gr http:// www.chamberofkavala.gr, www.eic.gr